Proiektua

Gure ibilbidea

SUSTRAIAK

Sustraiak ekimenaren abiapuntua Kukutza III Gaztetxeko sukaldaritza herrikoia eta autogestionatua izan zen 2009an. Bi urtetan zehar, Kukutzak bere ateak ireki zizkigun ikasketarako, ezagutza partekatzeko eta sorkuntzarako espazioa eraiki genezan. Hori guztia gutxi ez bada ere, taldea baino asko gehiago sortzeko aukera eman zigun. Guk, gure aldetik, bazkari eta afari begetarianoak eskaini genituen auzoan sortzen ziren gaineratiko produktuak erabiliz.

2011ko irailaren 21ean Kukutza eraitsi zuten eta ilusioz, amorruz eta konpromisoz, sukaldatzen jarraitzea erabaki genuen, talde eta elkarte desberdinei elikadura alternatiboa hurbiltzen jarraitzeko.

Taldea xedatu egin zen, eta hasierako bi kidek proiektuarekin jarraitzea eta elikadura-subiranotasunera eta agroekologiara hurbiltzea erabaki genuen eta, pixkanaka, filosofia hori ezagutzen eta txertatzen joan ginen gure bizimoduan eta lanean.

Eraldaketa eta bilakaera horrek animatu eta elkartu egin gintuen proiektu sendoago bat sortzeko eta une hartan jaio zen 2015ean, hain zuzen ere, SUSTRAIAK: gertuko eta sasoiko produktu agroekologikoak eskaintzen dituen catering barazkijalea, elikadura artisaua eta errespetuzkoa gerturatzeko lan egiten eta ikertzen duenak. Kalitatezko produktu agroekologikoa eskaintzen diguten tokiko produktoreen eta hornitzaileen sare zabala dugu, besteak beste, Baratzenea, Kukutza IIIn sortu zen hastapeneko taldearen kide izan zena.

Horizontaltasunaren ideiarekin jarraituz, Sustraiak Kooperatiba Txiki gisa eratu zen 2018ko udaberrian eta proiektua aurrera egin ahala errotu egin zen. 2019ko ekainean, kooperatiban bazkide berri bat sartzea erabaki genuen, lantaldea handitzeko eta aniztasuna, freskotasuna eta ezagutza berriak emateko.

Gaur egun, talde berria sendotuta eta ilusioz beteta, etapa berri bat bizitzeko prest gaude, 2009an landatu genuen hazi hark eskaini nahi digun fruitua zaintzeko gogoz.

ERROTIK

2016an hasi ziren elkarrekin ibiltzen diziplina eta kultura desberdinetatik etorritako hainbat pertsona, bizitzaren jasangarritasuna erdigunean jartzen duen lan-eremua sortzeko eta bertatik proiektu eraldatzaileak burutzeko asmoz. 2018an sortu zen, legez, Errotik Kooperatiba, helburu berarekin jaiotako gizarte-ekimeneko kooperatiba feminista: matxismoa desagerrarazten laguntzeko zerbitzuak eta jarduerak eskaintzea testuinguru ekonomikoan, laboralean, sozialean eta kulturalean, ikuspegi feminista eta intersekzionaletik abiatuta, ahalduntzearen, autonomiaren, lidergoaren eta genero-berdintasunaren bidez . Lan-ildo nagusiak honako bost hauek dira: laguntza, hezkidetza, ikerketa, gizarte-berrikuntza eta diseinua eta komunikazioa.

2019an, bi urteko antolatze lanen ondoren, ERROTIK-ek gizarte-berrikuntzako lan-arloan abian jarri zuen “EMAITZA” izeneko esku-hartze sozialeko esperientzia pilotua. Proiektu honen bidez, kalteberatasun-egoeran dauden 10 emakume migratuk ahalduntze pertsonaleko eta kolektiboko prozesu bat egin ahal izan dute, eta, aldi berean, Bizkaiko Lurralde Historikoko hainbat espaziotan hilero egiten ziren sormenezko sukaldaritzako ekitaldien antolaketan parte hartu dute. Ekitaldi horietako batzuetan Sustraiak Catering taldeak egin du sukaldaritza zuzentze lana.

IBILBIDE KOMUNA, ETA KOOPERATIBA NOLA HAZI

San Frantzisko auzoak eta, zehazki, Bilbo Zaharreko plazak harremanetan mantentzen gaituzte. Sinergia horiek elikatzen hasi ginen, bai pertsonalki, bai lan-arloan. Sustraiak elkarteak hazteko egin zuen apustuarekin eta Errotik taldeak “Emaitza” esku-hartze soziolaboralaren proiektuarekiko zuen interesarekin, sinergia horiek zehazten joan ziren: elkarrekin lan egitea gustatzen zitzaigun eta elkarrekin zerbait sortu nahi genuen. Hilero egiten diren Emaitzak-eko ekitaldiek harremanak sendotzeko eta elkarlanerako gogo horiek berresteko balio izan digute.

Lurra goldatzen ordu asko eman ondoren, 2020ko martxoan gizarteratze eta laneratze kooperatiba baten aldeko apustua egin genuen eta Sustraiak Catering eraldatua sortu genuen. Sustraiak berriztuaren hazia landatu egin da Errotik eta Sustraiak elkarteen arteko lankidetzaren ongarriarekin.

Nosotras

Emakume eta migratzaile gisa izan ditudan bizipenei esker, inguratzen nauen gizarte-errealitateari buruzko ikuspegi intersekzionaletik abiatutako genero ikasketetan eta azterketetan interesatu egin naiz. Militantzia-espazioetatik eta espazio akademikoetatik igaro ondoren, kooperatiba bat sortzea erabaki nuen beste kide feminista batzuekin batera, ikuspegi feminista teorikoagoa esku-hartze sozialarekin eta enpresa-prozesu emantzipatzaile eta berritzaileen kudeaketarekin batzeko nahiarekin.

Sustraiaken barruan talde sustatzailean parte hartzen dut, enpresa-kudeaketan, aniztasunaren kudeaketan eta laguntza soziolaboralean.

Kukutza III Gaztetxean hasi zen Sustraiak Catering horren erroetako bat naiz. Arte Ederretan egindako ikasketek, Sustraiak-eko sukaldaritzari ukitu sortzailea ematea bideratu zidan baita kontsumo osasungarriaren aldeko apustua egitera ere. 2015ean, buelta asko eman ondoren, Roserrek eta biok gure catering eta elikadura ideiari legezko forma ematea erabaki genuen, Sustraiak sortu eta gure amestutako autoenpleguaren aldeko apustua egin genuen. Azkenean, 2020ko ekainean egungo gizarteratze eta laneratze kooperatiban eraldatutako Sustraiak bertsio berria sortu genuen.

Sukaldean ordu asko eman baditut ere, gaur egun gure kooperatibaren administrazio eta merkataritza eginkizunetan aurkituko nauzue. Telefonoaren bestaldean, kartelak egiten… eta beste hainbat lanetan topatuko nauzue!

Hezitzaile soziala lanbidez, ipar haizeak erakarrita iritsi nintzen Euskal Herrira. Hemen nengoela, Kukutza III Gaztetxeko jantokiko taldearekin, modu inozente eta autodidaktan, sukaldaritza ikasten hasi nintzen; geroago, nire bizimoduan lurrarekiko eta elikadurarekiko konpromisoa txertatzen hasi nintzen. Garbirekin batera Sustraiak sortu genuen, eta pixkanaka taldea handitzen joan ginen gaur egunera arte. Sustraiaken bertsio berri honek, ezagutza eta ikaskuntza espazio ezberdinak batzeko aukera ematen dit sukaldari eta esku-hartze sozialeko laguntzaile gisa egiten dudan lana garatzeko.

Nire sustraiak Mediterraneoan badaude ere, duela 10 urte baino gehiago hasi nintzen sukaldean Bilboko jantoki herrikoi batean. Osasunaren eta elikaduraren autogestioarekiko jakin-minak eta motibazioak bultzatuta Sukaldaritza Makrobiotikako eta Beganoko hainbat eskolatan sakondu eta prestatu naiz.

Tailerrak emateak eta Jatetxe-Eskolan sukaldari gisa aritzeak, elikaduran eta sukaldaritza osasungarrian, energetikoan eta beganoan espezializatzera eraman nau. Liluratu egiten nau sukaldatze prozesuan sortzen diren zaporeak, ehundurak eta lurrinak besteekin partekatzea, beti ere, prozesuaren xehetasun bakoitza ingurunearekiko eta gure gorputzekiko kontzienteki zainduz eta animaliak errespetatuz.

Sustraiaken barruan, sukaldari gisa, sukaldea kogestionatzen dut ikuspegi feministatik abiatuta, kapitalismo heteropatriarkalaren elikadura industrializatuari alternatibak emateko, eta prestakuntza-arloko arduraduna ere banaiz.

Alde batetik, gizarte-hezitzailea eta, bestetik, enpresa-munduan eta ostalaritzan esperientzia daukat. Humanitateak eta Enpresa Lizentziatura ikasi ostean, Gizarte Hezkuntzako Gradua egin nuen eta emakumeen aurkako indarkerietan espezializatu nintzen. Asko gustatzen zaizkit esku-hartze sozialaren eta ostalaritzaren munduak, hortaz, Sustraiak ekimen honek ametsa bat da niretzat. Ostalaritzako negozio propio bat taldean kudeatu izanaren ezagutza eta esperientzia, proiektuen kudeaketako ezagutzak eta emakumeekin lan egiteko ikuspegi feminista dakarzkiot proiektuari.

Txikitan, nire etorkizunari buruz amets egitera jolasten nuen. Hainbat alderdi profesionaletik pasatu nintzen, baina beti zeuden presente bi nahi: pertsonei laguntzea eta gauza berriak sortzea/diseinatzea/asmatzea. Zer egin erabakitzeko adina izan nuenean, argi izan nuen gizarte-hezkuntza eta gizarte-lana ikasi nahi nituela. Emakumeen aurkako indarkeriaren esku-hartzean espezializatu nintzen eta, ondoren, ikerketa eta proiektuen kudeaketan. Ordutik, egunez egun lanean jarraitzen dut txikitan nituen ametsak lortzeko, eta proiektu hau horren adibide garbia da. Sustraiaken barruan talde sustatzailearen kide naiz, batez ere enpresa-kudeaketan eta esku-hartze sozialaren koordinazioan parte hartzen dut.